معماری پایدار
ابر خشت
ابرخشت یا ابرچینه بنایی است ساخته شده با مصالح طبیعی و قابل برگشت به چرخه زیستی، که به کوشش معمار سرشناس ایرانی، نادر خلیلی (1314-1386) ابداع شده است و هم اکنون توسط شاگردان ایشان، معماران و البته موسسه آموزشی کال ارث که خود وی پایه گذاری کرد، در اقصی نقاط دنیا به عنوان سرپناه امن با کاربری های متفاوت استفاده میشود. از آن به عنوان راهکاری کاربردی و مناسب برای ساخت سرپناه بعد از بحران هایی از قبیل سیل ،زلزله و جنگ یاد میشود که دسترسی به مصالح و تکنولوژی ساده نباشد. تقریبا هر کسی میتواند ساخت ابرخشت را یاد بگیرد و در ساخت با هرتوان فیزیکی مشارکت داشته باشد. فراوانی مصالح که بیشتر شامل خاک زیر پا و چند رول گونی و سیم خاردار میشود و همینطور سادگی در یادگیری و اجرا، آن را به یک راه حل مناسب در زمانهای بحران های طبیعی تبدیل میکند. هرچند امروزه حتی با استفاده از طراحی های متنوع و کاربردی از این روش در ساخت فضاهای اقامتی مختلفی از جمله هتل ها و مزرعه ها استفاده میشود.
این سازه نوآورانه با دانش و بینش خلیلی با الهام از معماری ایرانی و تلفیق آن با معماری گونیهای شنی (سند بگ)، در عمل از مصالح جنگی برای ساخت سرپناه های محکم و پابرجا با رد پای زیست محیطی اندک استفاده میکند.
فرم گنبد به عنوان یک فرم طبیعی و از ارکان ابرخشت علاوه بر ایجاد پایداری و استقامت در سازه، موجب زیبایی و استفاده بهینه از انرژی میشود که میتوان با طراحی صحیح از آن بهره برد.
نادر بعد از سالها آموزش در ایران، ترکیه و آمریکا به ایران بازگشت و با همت بی پایان به کاوش در دل کویرهای ایران و روستاهای باستانی آن پرداخت و به دنبال روشی برای ساخت خانه های ارزان و مقاوم برای افراد نیازمند در سطح جهان، با مصالح طبیعی و چهار المان اصلی زندگی بود. نادر خلیلی شرحی از نوشته های تلخ و شیرین و تجربیات اندوخته زندگیش در این مسیر را در کتاب ارزشمند تنها دویدن به بیان آورده است. وی در نهایت توانست روش گلتافتن و خانه های سرامیکی را با تلاش بسیار در واقعیت اجرا کند
سرپناه های آینده و شهرک های فضایی در کره ماه و مریخ توسعه و پیشنهاد داده بود و مورد استقبال بسیار قرار گرفت. یکی از امتیازات این تکنیک برای ساخت در سیارات دیگر، عدم نیاز به حمل مصالح سنگین و استفاده از خاک و جاذبهء همان سیاره برای ساخت است. به گفته نادر هزینه حمل هر کیلو از مصالح به کره ماه به اندازه دو کیلو طلا بوده است. در اصل با استفاده از این روش خاک از طلا نیز ارزشمندتر میشود!
از کمیای لطف تو زر گشت روی من ... آری به یمن لطف شما خاک زر شودحافظ
کاملی گر خاک گیرد زر شود ... ناقص ار زر برد خاکستر شودمولوی)
خلیلی علاقهء بسیاری به ادبیات و عرفان ایرانی داشت. وی طراحی ابرخشت های خود را مدیون و مقتبس از اشعار شاعر معتبر ایرانی، خصوصا مولوی میداند. وی بسیاری از اشعار مولانا را به زبان انگلیسی منتشر کرده است و همچنین بارها به مفهوم و ارزش خاک در فرهنگ و هنر ایرانی اشاره کرده است.
از جمله کتاب های وی به زبان انگلیسی:
Racing Alone
Ceramic Houses and Earth Architecture: How to Build Your Own
Sidewalks on the Moon
Rumi, Fountain of Fire
Rumi, Dancing the Flame
ایده و تحقیقات ابرخشت بالاخره در هنگام جنگ خلیج فارس، با همکاری سازمان ملل و نادر خلیلی در ساخت شهرک پناهجویان در استان خوزستان اجرایی شد.
بعد ها نادر جایزه معتبر آقاخان را برای ساخت کمپ پناهجویان جنگ افغانستان در پاکستان در سال 2004 دریافت کرد. با این روش پناهجویان در مدت زمانی نسبتا کوتاه، خانه های موقت جدید خود را به طور موثری ساختند.
همینطور در سال 1991 موسسه آموزشی هنر خاک کالیفرنیا (کال ارث) را با هدف آموزش و ترویج تکنیک ابرخشت پایه گذاری کرد.
از مزایای ابرخشت میتوان از دوام و پایداری، امنیت، مقاومت عالی در برابر زلزله، سیل، آتش سوزی،به طور کلی بلایای طبیعی و همچنین قابلیت بازگشت خود به خودی آن به طبیعت نام برد.
از جمله چالش های اجرای آن حجم عملیات خاکی و احتیاج به نفرات برای اجرا میباشد. حضور افراد یک خانواده یا باهمستان میتواند این چالش را به یک فعالیت گروهی پویا و سازنده تبدیل کند. این خود به این مفهوم است که ابرخشت فقط یک سازه یا معماری خام نیست و طراحی زندگی محور به صورت کلی نگر برای ایجاد آن لازم است.
روش ساخت بسیار ساده است. الهام گرفتن از فرم های طبیعی باعث میشود علاوه بر پایداری، زیبایی خلق شود. از ابرخشت میتوان برای ساخت قوس های معماری و گنبدها، درگاه ها و همینطور شکل های مرسوم چندضلعی استفاده کرد. همینطور میتوان با آن محوطه سازی، باغبانی و حتی از آن در سازه های سدبند ، پل ها و یا تثبیت نوار ساحلی رودخانه ها و دریاها استفاده کرد.
ردیف های طولانی و دراز یا کوتاه گونی های پر شده از ملات خاک در امتداد هم به صورت مارپیچ، پر میشوند و بعد از کوبیده شدن بر رویشان ردیف های سیم خاردار قرار داده میشود. این سیم خاردار ها باعث تقویت سازه خصوصا در برابر نیروهای جانبی میشود. ممکن است تقویت کننده هایی حدودا کمتر از ده درصد مانند سیمان، آهک یا امولسیون آسفالت به آن اضافه شود. به صورت کلی این روش شبیه فتیله های سفالگری است که با آن کوزه و اشیا ساخته میشوند.
ابزار و مصالح ابتدایی میتواند شامل یک رول گونی با مقاومت یو وی پایین ، یک رول سیم خاردار گالوانیزه چهارپر، بیل، کوبه و چند سطل کوچک و در نهایت خاک و آب باشد.
هر چند با توجه به موقعیت میتوان از تجهیزات مختلفی کمک گرفت یا ابرخشت را با مصالح و روش های ساخت دیگر هم ترکیب کرد.
برای درک بهتر، کلمه پرماکالچر را باز میکنیم؛ پرماکالچر (Permaculture) ترکیبی از کلمه پرماننت(Premanent) که به معنی دائمی و پایدار است و کلمه کالچر (Culture) به دو معنی به کار میرود: یکی کشت و دیگری فرهنگ. در سال های اولیه از کلمه کشاورزی به جای فرهنگ استفاده میشد ولی امروزه در سیر تکاملی، به فرهنگ دائمی تبدیل شده است و به بیانی زیباتر فرهنگ پایدار نامیده میشود.
در پرماکالچر بسیار به لغت اکولوژی بر میخوریم که لازم میدانم همینجا معنی این کلمه را باز کنم. اکولوژی به معنی بوم شناسی است، بوم‌شناسی در فارسی ترجمه واژگانی از نام لاتین آن یعنی اکولوژی است. ...
از اوبه پرماکالچر حمایت کنید
کمک های مالی سخاوتمندانه شما به ما کمک می کند تا مقالات و رسانه های خبری دنیای پرماکالچر را رایگان ارائه دهیم، و به فارسی زبانان در سراسر جهان آموزش دهیم، الهام باشیم و توانمند تا از طریق پرماکالچر، سبک زندگی پایدارتر و اخلاقی را داشته باشند.در عین حال، جدای، از کمک های فیزیکی و فکری، که می تواند از طریق داوطلبانه انجام دهید، امکان حمایت از پروژه حتی از نظر اقتصادی از طریق تأمین مالی جمعی یا با کمک های داوطلبانه ساده برای کمک به هزینه هایی که به طور اجتناب ناپذیر ایجاد می شود وجود دارد.
ما فعالان طراحی پرماکالچر می خواهیم با ایجاد یک آکادمی آموزشی، دوره‌ها، کارگاه‌های آموزشی و هم چنین رویدادهایی برای انتقال دانش پرماکالچر و ایجاد شبکه های آموزشی و حمایتی برگزار بکنیم و جامعه‌ای با طراحی پرماکالچر در میان فارسی زبانان دنیا به خصوص ایران شکل دهیم و با این کار مفاهیم پرماکالچر را در قالب استانداردهای بین المللی و با توجه به ویژگی های فرهنگی، اقلیمی و محیط زیستی به فارسی زبانان آموزش داده و شکل گیری شبکه پرماکالچر را راهبری کنیم.
پرماکالچر چیست؟
1.پرماکالچر یک چارچوب خلاّقانه است برای ابداع شیوه های زندگی پایدار.
2.پرماکالچر روشی است عملی مبتنی بر توسعۀ سیستمهای متوازن )از منظر زیست محیطی
(، کارآمد و مفید که در همه جا و برای همه کس قابل استفاده است. با بررّسی دقیق راهها و روشهایی که منابع خود را مصرف میکنیم....
درهای اوبه به روی همه باز !
به اشتراک گذاشتن و گذراندن لحظات خوب زندگی در طبیعت لذت بخش خواهد بود. اگر می خواهید یک کارگاه آموزشی برگزار کنید، در یک رویداد شرکت کنید، داوطلب شوید تا یاد بگیرید و اجازه دهید ما هم از شما یاد بگیریم، پس به دنیای اوبه خوش آمدی. اگر کنجکاوی، ایده و اشتیاق برای به اشتراک گذاشتن دارید، اینجا مکان مناسبی برای شماست.
کل پروژه توسط تیمی از داوطلبان پشتیبانی می شود که با عشق به کار خود و علاقه مندی به پروژه، همکاری فعال خود را برای توسعه اوبه اهدا کرده اند و ایمان دارند برای فرهنگی پایدار و بستری مناسب برای آیندگان نیاز است گروهی باشیم که برای فارسی زبانان مسیر را هموار کنیم.
